Bedelli Askerlik Nedeniyle İşten Ayrılma ve Kıdem Tazminatı

Bedelli askerlik yapmak isteyenler, işten ayrılma sürecinde kıdem tazminatı alıp alamayacaklarını merak ediyor. İş Hukuku, işçi ve işveren arasındaki hak ve yükümlülükleri düzenlerken, bedelli askerlik nedeniyle işten ayrılma durumunda işçinin haklarını da koruyor. Bu yazıda, bedelli askerlik için işten ayrılma süreci, kıdem tazminatı alma koşulları ve dikkat edilmesi gerekenleri sade ve anlaşılır bir şekilde ele alacağız.

İçindekiler

• Kıdem Tazminatı Nedir?
• Bedelli Askerlik Nedeniyle İşten Ayrılma
• Kıdem Tazminatı Alma Koşulları
• İşe Geri Dönme Hakkı
• Sık Sorulan Sorular (SSS)

Kıdem Tazminatı Nedir?

Kıdem tazminatı, işçinin bir iş yerinde uzun süre çalışması sonucu oluşan yıpranma payını telafi etmek ve geleceğini güvence altına almak için ödenen bir haktır. İş Kanunu’na göre, işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için belirli koşulları sağlaması gerekir:

• En az 1 yıl çalışma: İşçinin aynı iş yerinde en az bir yıl çalışmış olması şarttır.
• İş sözleşmesinin feshi: İş sözleşmesi, kanunda belirtilen haklı nedenlerle (örneğin askerlik) sona ermelidir.
• Hesaplama yöntemi: Kıdem tazminatı, işçinin son brüt ücreti üzerinden, her tam çalışma yılı için 30 günlük ücret olarak hesaplanır. Parça başı veya yüzde usulü çalışanlarda, son bir yıllık ortalama ücret dikkate alınır.

Kıdem tazminatı, 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesi kapsamında düzenlenir ve dava açma zamanaşımı süresi 5 yıldır. Tazminat talebi öncesi arabuluculuk süreci zorunludur.

Bedelli Askerlik Nedeniyle İşten Ayrılma

Bedelli askerlik, 7179 sayılı Askeralma Kanunu’na göre bir ay süren temel eğitimle tamamlanan bir askerlik türüdür. İşçi, bedelli askerlik için işten ayrıldığında aşağıdaki haklara sahiptir:

• Kıdem tazminatı hakkı: İşçi, en az bir yıl çalıştığı iş yerinde iş sözleşmesini bedelli askerlik nedeniyle feshederse kıdem tazminatı alabilir. Bu hak, 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesiyle güvence altındadır.
• Ücretsiz izin seçeneği: 7146 sayılı Kanun’a göre, bedelli askerlik yapan işçiler temel eğitim süresince ücretsiz izinli sayılabilir. Ancak ücretsiz izin kullanan işçiler, iş sözleşmesini feshetmedikleri için kıdem tazminatı alamaz.
• Yasal süreç: İşveren, kıdem tazminatını ödemezse işçi arabulucuya başvurabilir. Anlaşma sağlanamazsa dava açılabilir.

Dikkat edilmesi gerekenler:

• İşten ayrılma talebi yazılı olarak yapılmalı ve bedelli askerlik nedeniyle ayrılma nedeni açıkça belirtilmelidir.
• Sevk belgesi veya celp kağıdı gibi resmi belgeler bildirime eklenmelidir.
• Bildirim, genellikle askerlik hizmetinden bir ay önce işverene sunulmalıdır.

Kıdem Tazminatı Alma Koşulları

Bedelli askerlik nedeniyle işten ayrılan işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için şu koşullar gereklidir:

1. Asgari çalışma süresi: İşçinin iş yerinde en az bir yıl çalışmış olması.
2. Sözleşmenin feshi: İşçi, iş sözleşmesini bedelli askerlik nedeniyle feshetmelidir.
3. Resmi bildirim: İşten ayrılma nedeni açıkça bedelli askerlik olarak belirtilmeli ve resmi belgelerle desteklenmelidir.

Önemli not: Yargıtay’ın bazı kararlarında, bedelli askerlik için ücretsiz izin kullanan işçilerin kıdem tazminatı alamayacağı belirtilmiştir. Bu nedenle, işçinin iş sözleşmesini feshetmesi tazminat hakkı için kritik önem taşır.

İşe Geri Dönme Hakkı

Bedelli askerlik görevini tamamlayan işçi, eski işine dönmek isterse şu adımları izlemelidir:

• Yazılı başvuru: Askerlik görevi bittikten sonra iki ay içinde işverene yazılı olarak işe dönme talebinde bulunulmalıdır.
• İşverenin yükümlülüğü: İşveren, işçiyi aynı veya benzer bir pozisyonda işe almak zorundadır. Boş pozisyon yoksa, ilk açılan uygun pozisyona yerleştirme yapılmalıdır.
• Tazminat hakkı: İşveren, işçiyi işe almazsa, işçiye 3 aylık maaş tutarında tazminat ödemekle yükümlüdür (4857 sayılı İş Kanunu, Madde 31).

Not: İşçi, askerlik nedeniyle işten ayrıldığında işe iade davası açamaz, çünkü iş sözleşmesinin feshi askerlik nedeniyle gerçekleşmiştir.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

Bedelli askerlik için işten ayrılan işçi kıdem tazminatı alabilir mi?
Evet, en az bir yıl çalışmış ve iş sözleşmesini bedelli askerlik nedeniyle fesheden işçi kıdem tazminatı alabilir.

Bedelli askerlikte ücretsiz izin alan işçi kıdem tazminatı alır mı?
Hayır, ücretsiz izin alan işçi iş sözleşmesini feshetmediği için kıdem tazminatı alamaz.

Kıdem tazminatı nasıl hesaplanır?
Her tam çalışma yılı için 30 günlük brüt ücret ödenir. Ortalama ücret, son bir yıllık kazanç üzerinden hesaplanır.

Bedelli askerlik için işten ayrılma bildirimi nasıl yapılır?
Yazılı bildirim yapılmalı, bedelli askerlik nedeni belirtilmeli ve sevk belgesi eklenmelidir. Bildirim, genellikle bir ay önceden verilmelidir.

Askerlik sonrası işe dönme hakkı nedir?
İşçi, askerlik sonrası iki ay içinde yazılı başvuru yaparsa işveren eski veya benzer bir pozisyonda işe almak zorundadır. Aksi takdirde 3 aylık maaş tutarında tazminat ödenir.

Kıdem tazminatı ödenmezse ne yapılmalı?
İşçi, önce arabulucuya başvurmalı; anlaşma sağlanamazsa dava açabilir. Zamanaşımı süresi 5 yıldır.

Yasal düzenlemeler nelerdir?
Bedelli askerlik ve kıdem tazminatı, 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesi, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 31. maddesi ve 7179 sayılı Askeralma Kanunu ile düzenlenir.

Etiketler: #bedelliaskerlik #kıdemtazminatı #iştenayrılma #işhukuku #askerlik

Uyarı: Bu yazı genel bilgilendirme amaçlıdır ve hukuk tavsiyesi niteliği taşımaz. Haklarınızı korumak için mutlaka bir avukata danışınız.